Eko-słownik


  1. Biodegradowalny
    Materiał, który może być rozłożony przez mikroorganizmy (bakterie, grzyby) w naturalnym środowisku, przekształcając się w nieszkodliwe dla środowiska substancje. Przykładami są papier, resztki żywności czy drewno.
  2. Biomasa
    Organiczna materia pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, którą można przekształcić w energię, np. przez spalanie lub kompostowanie.
  3. Czysta frakcja odpadów
    Frakcja odpadów, która została poprawnie posortowana i nadaje się do recyklingu. Odpady te muszą być odpowiednio oczyszczone (np. opakowania plastikowe pozbawione resztek jedzenia).
  4. Ekologiczny ślad wodny
    Ilość wody zużytej do produkcji określonego produktu lub usługi, obejmująca zarówno bezpośrednie zużycie, jak i wodę wykorzystaną w całym cyklu życia produktu.
  5. Elektrośmieci (e-odpady)
    Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, który musi być odpowiednio utylizowany ze względu na zawarte w nim szkodliwe substancje, np. metale ciężkie. Przykłady to telewizory, lodówki, baterie, komputery.
  6. Gospodarka o obiegu zamkniętym (GOZ)
    Model gospodarczy, który zakłada minimalizowanie odpadów poprzez ponowne użycie, recykling i naprawę produktów. Celem jest ograniczenie wykorzystywania surowców pierwotnych i zmniejszenie wpływu produkcji na środowisko.
  7. Greenwashing
    Praktyka marketingowa polegająca na przedstawianiu firmy lub produktu jako bardziej ekologicznego, niż jest w rzeczywistości, w celu przyciągnięcia świadomych ekologicznie konsumentów.
  8. Kompostowanie
    Proces rozkładu odpadów organicznych (np. resztek jedzenia, liści, trawy) przez mikroorganizmy. Kompostowanie przekształca te odpady w naturalny nawóz – kompost, który może być wykorzystany do użyźniania gleby.
  9. Marnowanie żywności
    Zjawisko wyrzucania żywności nadającej się do spożycia. Marnowanie żywności prowadzi do zwiększenia odpadów oraz niepotrzebnego zużycia zasobów naturalnych, takich jak woda i energia.
  10. Mikroplastik
    Małe cząsteczki plastiku (poniżej 5 mm), które powstają w wyniku rozpadu większych plastikowych przedmiotów lub są dodawane do kosmetyków i środków czyszczących. Mikroplastiki trafiają do środowiska i mogą być spożywane przez organizmy żywe.
  11. Odpady niebezpieczne
    Odpady zawierające substancje, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia ludzi lub środowiska, np. chemikalia, farby, oleje, baterie, leki.
  12. Odpady organiczne (bioodpady)
    Odpady pochodzenia roślinnego i zwierzęcego, które ulegają biodegradacji. Zaliczają się do nich resztki jedzenia, skoszona trawa, liście czy fusy z kawy. Bioodpady mogą być kompostowane.
  13. Odzysk
    Proces, w którym odpady są przekształcane w materiały lub produkty nadające się do ponownego wykorzystania. Może obejmować recykling, kompostowanie, a także przetwarzanie odpadów na energię.
  14. Odpady wielkogabarytowe
    Duże przedmioty, które nie mieszczą się w standardowych pojemnikach na odpady, takie jak meble, materace, dywany. Tego typu odpady wymagają specjalnego transportu i odbioru.
  15. Pojemniki na odpady
    Specjalne kosze służące do zbiórki różnych rodzajów odpadów. W Polsce najczęściej stosuje się podział na 5 pojemników:
  • żółty (plastik i metale),
  • niebieski (papier),
  • zielony (szkło),
  • brązowy (bioodpady),
  • czarny (odpady zmieszane).
  1. Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK)
    Miejsce, w którym mieszkańcy mogą bezpłatnie oddać wybrane rodzaje odpadów, np. elektrośmieci, opony, chemikalia, odpady wielkogabarytowe. PSZOK-i są częścią systemu segregacji odpadów.
  2. Recykling
    Proces przetwarzania zużytych materiałów na nowe produkty lub surowce. Recykling zmniejsza ilość odpadów trafiających na wysypiska i pomaga oszczędzać surowce naturalne.
  3. Redukcja odpadów
    Działania zmierzające do zmniejszenia ilości generowanych odpadów, np. poprzez ograniczenie użycia opakowań jednorazowych, zmniejszenie marnowania żywności, wybór produktów o długiej trwałości.
  4. Segregacja odpadów
    Proces rozdzielania odpadów według ich rodzaju, aby umożliwić ich dalsze przetworzenie, np. papier, plastik, szkło, bioodpady. Prawidłowa segregacja jest kluczowa dla skutecznego recyklingu.
  5. Ślad węglowy
    Miara emisji gazów cieplarnianych (głównie CO₂) wywołanych przez działalność człowieka. Dotyczy produkcji, transportu i utylizacji produktów. Zmniejszanie śladu węglowego jest istotnym celem w walce ze zmianami klimatycznymi.
  6. Utylizacja
    Proces bezpiecznego dla środowiska usuwania odpadów, w szczególności tych, które nie nadają się do recyklingu. Może obejmować spalanie (z odzyskiem energii) lub składowanie na wysypiskach.
  7. Upcycling
    Proces przekształcania odpadów lub niepotrzebnych przedmiotów w nowe produkty o wyższej wartości lub lepszej funkcjonalności, np. przerabianie starych mebli na nowoczesne, dekoracyjne przedmioty.
  8. Wysypisko odpadów
    Specjalnie przygotowany teren, na którym składuje się odpady, które nie mogą być poddane recyklingowi lub odzyskowi. Wysypiska są rozwiązaniem ostatecznym, ponieważ zajmują dużo miejsca i mogą powodować zanieczyszczenie środowiska.
  9. Zero waste
    Styl życia, którego celem jest minimalizowanie ilości generowanych odpadów, poprzez unikanie jednorazowych opakowań, ponowne użycie przedmiotów i kompostowanie bioodpadów. Idea zero waste promuje odpowiedzialne i świadome podejście do konsumpcji.